New Business Models in the Era of Uncertainty

Οι αλλαγές συνήθως γίνονται από τις επιχειρήσεις σε περιόδους ομαλότητας και συνήθως όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλά.

Η αλήθεια όμως είναι ότι το παγκόσμιο σκηνικό και επιχειρηματικό περιβάλλον έχει αλλάξει τα τελευταία 10 χρόνια. Πώς ;

Παρατηρούνται συχνότερες και πολλές φορές μεγαλύτερες και απροειδοποίητες κρίσεις. Το κλίμα στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν οι επιχειρήσεις είναι ένα κλίμα συνεχιζόμενης αβεβαιότητάς.

Πριν από λίγα χρόνια ήταν η παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία διήρκεσε μέχρι και πρόσφατα. Τώρα είναι η επόμενη κρίση αυτή του COVID19  – κρίση υγείας η οποία οδηγείται σε παγκόσμια οικονομική κρίση.

Η κοινή συνισταμένη σε όλες τις προηγούμενες και επόμενες κρίσεις είναι η Αβεβαιότητα – Uncertainty.

Σε τέτοιες συνθήκες, για να διασφαλίσει ένας οργανισμός ανθεκτικότητα, απαιτείται η ανάπτυξη συγκεκριμένων επιχειρηματικών ικανοτήτων όπως η ταχύτητα στην προσαρμογή , η γνωστική ικανότητα και η ευελιξία. Επίσης απαιτούνται ικανότητες ψηφιοποίησης και ψηφιακής λειτουργίας για άντλση, γρήγορη ανάλυση και επεξεργασία δεδομένων και πληροφοριών.

Με άλλα λόγια το επιχειρηματικό μοντέλο θα είναι διαφορετικό και προϋποθέτει προσαρμογές η/και ριζικές αλλαγές στα επιχειρηματικά  μοντέλα:

• Στρατηγικού και επιχειρησιακού προγραμματισμού. Οι τεχνικές και τα μοντέλα του Porter είναι πλέον ανεπαρκή. απαιτείται η εκμάθηση και χρήση νέων εργαλείων όπως πχ Blue Ocean Strategy. Χρήσιμα όμως εξακολουθούν να είναι τα εργαλεία λιτής λειτουργίας (lean operation).
• Πωλήσεων και Marketing προσαρμοσμένα μεταξύ άλλων στις νέες αγοραστικές συμπεριφορές των καταναλωτών τα οποία θα εξατομικευτούν περισσότερο στις ατομικές ανάγκες και προσδοκίες καταναλωτών, αγοραστών και τα οποία θα απαιτούν την συνεχή ανάλυση κύριων δεδομένων και πληροφοριών και προσαρμογή τους σε ταχύτερους χρόνους.
• Διαχείρισης της ρευστότητας. Γίνεται μια στρατηγικής σημασίας διεργασία αφού σε περιόδους αβεβαιότητας η άντληση ρευστότητας γίνεται δυσκολότερη. Ως εκ τούτου , η προσαρμογή των επιχειρήσεων θα γίνεται ολοένα και περισσότερο με ίδια κεφάλαια και οι επιχειρήσεις θα καλούνται συχνά να καλύπτουν το λειτουργικό τους κόστος από αποθέματα.
• Προμηθειών και εφοδιαστικής αλυσίδας. Η εφοδιαστική αλυσίδα επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό σε περιόδους κρίσης όπως αυτή του COVID-19. Ιδιαίτερα επηρεάζονται χώρες νησιά όπως η Κύπρος. Η επαρκής κάλυψη προμηθειών σε σχέση με την τήρηση όσο το δυνατό λιγότερου αποθέματος γίνεται μια δύσκολη άσκηση η οποία προϋποθέτει εξελιγμένα μοντέλα προβλέψεων με ενσωματωμένους αλγόριθμους για αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών στην προμήθεια.
• Χρηματοδότησης. Οι παραδοσιακοί τρόποι χρηματοδότησης μέσω Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες. Θα απαιτηθούν νέα εργαλεία όπως προσέλκυση επενδυτών, σχέδια αγοράς μετόχων από προσωπικό, συμφωνίες τύπου barter, καθώς και στοχευμένα σχέδια επιχορήγησης των κρατών. Και όταν λέω στοχευμένα, εννοώ σχέδια τα οποία οδηγούν σε βελτιωμένα αποτελέσματα κερδοφορίας και κατ επέκταση ψηλότερης φορολογίας έτσι ώστε τα σχέδια αυτά να αυτό χρηματοδοτούνται.
• Διαχείρισης τεχνολογίας (υλιστικής και λογισμικών)

• Διαχείρισης πληροφοριών, δεδομένων και συμπεριφορών αλλά και τάσεων για λήψη αποφάσεων. Όλα τα πιο πάνω θα πρέπει να μελετηθούν υπό το φως της χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής που να δίνουν την απαραίτητη γνωστική ικανότητα στις επιχειρήσεις για γρήγορες αποφάσεις και προσαρμογές.

Επίσης, απαιτούνται νέα μοντέλα, μέθοδοι και πρακτικές:

• Διοίκησης και ηγεσίας. Οι παραδοσιακοί τρόποι οργάνωσης και διοίκησης δεν είναι εδώ και πολλά χρόνια αποτελεσματικοί. Τα ιεραρχικά οργανογράμματα (κάθετα η οριζόντια) αδυνατούν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Απαιτούνται ευέλικτες( agile) οργανώσεις μαζί με Προδιαγραφές απόδοσης εργασίας αντί περιγραφών εργασίας. Οι προδιαγραφές απόδοσης είναι ισχυρές ως προς την σαφήνεια των αναμενόμενων αποτελεσμάτων παρά την υπευθυνότητα για εργασίες. Επιπρόσθετα , ισχυροποιούνται οι σχέσεις τύπου κερδίζω/κερδίζεις καθώς και τα συστήματα λογοδοσίας και αποτίμηση. Τέλος, ενσωματώνονται στην εργασία τα ενθαρρυντικά συστήματα αμοιβής επι τη βάση συγκεκριμένων, μετρήσιμων σε μια προθεσμία αποτελεσμάτων.
• Επικοινωνίας και εμπλοκής. Τα επίσημα και ανεπίσημα συστήματα επικοινωνίας θα ενισχυθούν με την ανάγκη για  συχνότερη αλλά συντομότερη και αποτελεσματική  επαφή με το προσωπικό. Στα συστήματα επικοινωνίας ενσωματώνονται οι τεχνολογίες τηλεδιασκέψεων καθώς  και άλλες τεχνολογίες όπως τεχνολογίες tasking, τήρησης πρακτικών κλπ.
• Διαχείρισης αποδόσεων και συστημάτων αμοιβής. Πρόσθετα με αυτά που αναφέρθηκαν πιο πάνω στον τομέα διοίκησης και ηγεσίας, οι επιχειρήσεις θα αρχίσουν να ενσωματώνουν στα συστήματα αποδόσεων και αμοιβών και άλλα πακέτα αμοιβών όπως απόκτηση μετοχών, αμοιβές για doing business not as usual κλπ.
• Παρακίνησης. Οι άνθρωποι /εργαζόμενοι θα ζητούν ολοένα και περισσότερα από αυτά που δεν αγοράζονται με τα χρήματα και επηρεάζουν σημαντικά το βαθμό ευχαρίστησης τους στην εργασία. Αυτό θα απαιτήσει ολοκληρωτικές αλλαγές στην κουλτούρα και στους μηχανισμούς παρακίνησης που είναι συνδεδεμένοι τόσο με το περιεχόμενο εργασίας αλλά και με το εργασιακό περιβάλλον.

Στην ConiCon τα τελευταία 10 χρόνια και ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση του 2013,  έχουμε εμπλακεί σε έργα αναδιάρθρωσης, στρατηγικού και επιχειρησιακού προγραμματισμού , αλλαγής κουλτούρας, εφαρμογής συστημάτων διαχείρισης απόδοσης και ενθαρρυντικών συστημάτων αμοιβής, λιτής παραγωγής και λειτουργίας  σε μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις στους τομείς της μεταποιητικής βιομηχανίας, εμπορίου, τηλεπικοινωνιών, online υπηρεσιών, IT.

Yiannakis Mouzouris
Strategy and Performance Management
Expert / Business Consultant / Trainer
B.Sc. Mechanical Engineering
M.Sc.Engineering Management, US